Sahiplik değil, deneyim

Türkiye’de ikinci el pazarının ortaya çıkması ve büyümesinin aslında çok yeni olduğundan bahseden letgo Türkiye Genel Müdürü Onur Kavak, bu yönelimin ardında yaşanılan tecrübe ve paylaşımın yattığının altını çizerek satın almalara ekonomik kaygının değil motivasyonun yön verdiğini ifade ediyor.

Eskiye rağbetin artması pazara yeni oyuncuların girmesini sağlıyor. Bu karşılıklı beslenme globalde ve Türkiye’de nasıl seyrediyor? Pazarın büyüme ivmesi perakende satışlarına kıyasla nasıl ilerliyor?

Eski ile ikinci el eşyaları birbirinden ayırarak başlamak lazım. İkinci el eşyalar temelde bir süre kullanılmış ancak artık ihtiyaç duyulmadığı için bir kenara kaldırılmış, henüz kullanım ömrünü tamamlamamış ürünler olarak düşünülebilir. Genellikle çok kısa süre kullanılmış oldukları için eskimekten çok uzak durumda oluyorlar.

İkinci elin büyümesindeki en büyük üç makro etkeni ekonomik, kültürel ve teknolojik gelişmişlik olarak sıralayabiliriz. Bir ülke bu üç konuda ne kadar gelişmişse ikinci el pazarı da o kadar büyük potansiyele sahip diyebiliriz. İkinci el konusunda gelişmiş ülkelerden biri olan Amerika’da yapılan araştırmalar her evde yaklaşık 3 bin dolar değerinde kullanılmayan eşya olduğunu gösteriyor. Amerika’da 120 milyon hane olduğunu göz önüne alırsak pazarın ne kadar büyük olduğu net bir şekilde ortaya çıkıyor.

Türkiye’de ikinci el pazarının ortaya çıkması ve büyümesi aslında çok yeni. Zira ülkemizde ekonomik büyüme gerçek anlamda son 20 senede gerçekleşti ve insanların sahip oldukları eşya sayısında ciddi bir büyüme yaşandı. Yine bu dönemde, insanlar alınan eşyaların mutluluk getirmediğini, asıl faydanın sahiplikten öte yaşanılan tecrübe olduğunu fark ettiler. Başka bir deyişle paylaşım ekonomisi kültürümüzün içerisine nüfuz edebildi. Denklemde eksik kalan üçüncü adım, teknolojik gelişme ise, internet ve akıllı telefonların çok hızlı bir şekilde hayatımıza girmesiyle gerçekleşti. letgo’nun hayatımıza giren bu teknolojileri kullanarak ikinci el alışverişi çok kolay hale getirmesi, ikinci el alışverişin önündeki bariyerlerin ortadan kalkmasına öncülük etti. 2016 yılına kadar varlığından çok da bahsedemeyeceğimiz ikinci el pazarı bugün hayatımızda önemli bir yer kaplamaya başladı. letgo bu büyümeye liderlik ederek bugün Türkiye’nin en büyük ikinci el alışveriş platformu oldu.

Türkiye pazarında günlük hayatta ikinci el alışveriş istenilen seviyeye ulaştı mı?

Türkiye’ye giriş yaptığımız 2016 yılında kapsamlı bir ikinci el pazarından bahsetmek mümkün değildi. Çok hızlı bir giriş yaptık ve bu alışkanlığı insanlara kazandırmaya çalıştık. İlk günden bugüne kadar 15 katlık büyüme elde ettik. Bugün letgo’ya her ay 10 milyondan fazla ürün listelendiğini gözlemliyoruz. Bir önceki sene aynı dönemle karşılaştırdığımızda yüzde 34 bir artış gözlemliyoruz, bu da büyümenin ciddi bir ivmeyle devam ettiğini gösteriyor.

Genel kullanıma baktığımızda, letgo’nun dört senedir üst üste en çok indirilen ve kullanılan ilk 10 uygulama arasına girdiğini görüyoruz. Öyle ki, bugün Türkiye’de akıllı telefonu olan her dört kişinin üçü letgo’yu en az bir kere denemiş. Bu rakamları dikkate aldığımızda artık günlük hayatta ikinci el alışkanlığının oluştuğunu söyleyebiliriz. Ancak istenilen seviyeye ulaştı demek mümkün değil.

letgo olarak hedefimiz herkesin bir şey almayı düşündüğünde aklına ilk ikinci elin gelmesini sağlamak. Bunu başarabilirsek çok daha fazla kişi, çok daha fazla sayıda ürünü, çok daha fazla kez ikinci el alıp satabilecek. Bu sayede de ikinci el pazarı katlanarak büyümeye devam edecek. Bir örnek vermek gerekirse; eskiden alıp hevesimiz kaçtığında kenara koyduğumuz bir gitar ve ekonominin dışında kalan bir gitar, ikinci el sayesinde tekrar ekonomiye dahil oluyor. İkinci el yaygınlaştıkça aynı gitar kullanım ömründe birden çok kere el değiştirebilecek. Bu da aynı gitarın aslında el değiştirdiği kadar çok kat büyük bir ekonomi yaratabileceği anlamına geliyor. O yüzden ikinci el derken sonsuz bir ekonomiden de bahsetmek de mümkün.

Şu an letgo’nun en büyük kategorisi elektronik. Bunu ev ve bahçe kategorisi takip ediyor. 2020 yılı başında yaptığımız araba kategorisi lansmanı ise araba kategorisinde çok hızlı bir ivmelenme sağladı. Şu an en hızlı büyüyen kategorimizin araba kategorisi olduğunu söyleyebiliriz.

Tüketiciyi ikinci el kullanmaya yönlendiren unsurları motivasyonla mı yoksa ekonomik anlamda kaygıyla mı eşleştirmek doğru sizce?

Motivasyon demek çok doğru olur çünkü ikinci el, insanların eşyalara değil deneyimlere anlam verdiği akıllı bir yaşam biçimi ve eşyaları birer kaynak, birer araç olarak gördüğü bir ekonomi modeli. İnsanların kaynaklarını doğru kullanarak daha çok keyif aldığı, daha çok şey başarabildiği bir hayattan bahsediyoruz.

Ekonominin gelişmesiyle beraber, insanlar önce eşyalara sahip olma dürtüsüyle bir sürü eşya aldılar ama mutluluğa ulaşamadılar. Sonra bu eşyalar evlerinde yer kapladıkça onlara yük olmaya başladı. İşte ikinci el bu noktada kurtarıcı olarak devreye girdi ve insanların mutluluğu eşyalarda değil tecrübelerde, sahiplenmede değil paylaşmada bulmasını sağladı. İkinci el kullanmaya başlayarak kendilerine kaynak yarattılar, evlerinde yer açtılar, almak istedikleri şeye daha ucuz bir şekilde ulaştılar. Bu sayede birey kazanmış oluyor.

Gelişen toplumla beraber çevre duyarlılığı artıyor. Yeni ürün satın almaktansa ikinci el ürün satın alarak tüketiciler karbon ayak izlerini yaklaşık yüzde 82 oranında azaltıyor. Bu sayede çevre kazanıyor. İkinci el pazarı, Türkiye gibi elektronik ve benzeri ürünleri yurtdışından alan ülkeler için ciddi bir ticaret avantajı yaratıyor. Elektronik kategorisinin en büyük kategori olması ve araba kategorisindeki hızlı büyüme aslında bir tesadüf değil.

İkinci elin önündeki güven, ürün garantisi, lojistik gibi bariyerlere karşı letgo ne gibi çözümler üretiyor?

Türkiye pazarına girdiğimizde yaptığımız tüketici araştırmaları, ikinci elin önündeki en büyük iki bariyerin, ikinci el ürünlerin satışa sunulmasındaki sürecin zorluğu ve yine ikinci el ürün satmak isteyen kişilerin ürünlerini alabilecek potansiyel alıcılara ulaşamaması olduğunu gösterdi.

letgo’nun başarılı olmasındaki en büyük etken, mobil teknolojileri, bu sorunlara çözüm bulan inovasyonlara çevirerek bu bariyerleri ortadan kaldırması diyebiliriz. letgo’da kullanılan teknolojiler sayesinde saniyeler içerisinde ürünlerin satışa sunabildiğinden bahsetmiştik. Potansiyel alıcılara ulaşma konusundaki teknolojilere en güzel örneklerden biri letgo’nun lokasyon bazlı çalışmasını verebiliriz. Biliyoruz ki kullanıcılar çevresinde oturan ve yüz yüze görüştükleri insanlara daha fazla güven duyuyor. Alıcı ile satıcı arasındaki mesafe çok daha az olduğu için, alım satım işlemi çok daha hızlı gerçekleşebiliyor.

Yine mesafe az olduğu için satın alma işlemi yüz yüze gerçekleşiyor, böylece alıcı satın aldığı ürünü satın almadan önce incelemiş ve görmüş oluyor. Kullanıcı güvenliğini ve memnuniyetini esas alan alışveriş modelimizin etkin bir şekilde işlemesini sağlayan bir özellik de kullanıcı yorumları. Kullanıcılar satış sonrasında birbirini değerlendiriyor, bu sayede herkes satın almadan ya da satış yapmadan önce karşı taraf hakkında bilgi edinebiliyor.

İkinci el otomotiv kategorisi pazarın belki de en güçlülerinden. Online platformlar giderek artıyor ancak dinamikler aynı seyrinde devam ediyor. Siz nasıl bir yenilik sunmayı planlıyorsunuz?

Son dönemde ikinci el araç pazarı büyük ivme yakaladı ve tüketici talebi arttı. TÜİK’in verilerine göre 2019’da ikinci el araç piyasası, 2018 yılına oranla yüzde 14 büyüme kaydetti. 2019 yılında Türkiye’de 7 milyon 614 bin 301 adetlik ikinci el otomobil ve hafif ticari araç satışı gerçekleştirildi. 2020 yılının başında arabaya olan yüksek talebi karşılamak amacıyla tüketicileri ve profesyonel otomotiv galerilerini dinledik ve araba kategorimize yepyeni özellikler ekleyerek relansman yaptık. Detaylı arama filtreleriyle araba yükleme ve arama sürecini daha kolay hale getirdik. Sadece araba kategorisine özel satıcıyı tek tuşla arama özelliğini geliştirdik. Profesyonel satıcılarımıza özel geliştirdiğimiz letgo PRO kurumsal üyeliğimizle onlara farklı ve yenilikçi çözümler sunmayı hedefliyoruz. Çalışma saatleri dışında alıcılardan gelen talepleri onlar için topluyoruz ve bu bilgileri onlara iletiyoruz. Böyle hiçbir alıcı gözden kaçmıyor, onlar da istedikleri şekilde alıcı ile iletişime geçebiliyorlar.

Lansmanın etkisiyle araba kategorisi hızlı bir büyüme yakaladı ve bu yılın en hızlı büyüyen kategorisi oldu. Yeni araba listeleme sayısında yaklaşık yüzde 60 artış gözlemledik. Lansman sonrasında letgo’da her gün listelenen araba sayısı 13 bine, bir ayda listelenen araba sayısında neredeyse 400 bine ulaştık. Bu hızda büyümeye devam edersek önümüzdeki dönemde Türkiye’nin en büyük online araba pazaryeri olmamız çok olası.